Blog 5: De-dollarisering
- Thomas Van de Walle
- 31 mrt 2023
- 5 minuten om te lezen
We leven in epische tijden en de geschiedenis speelt zich af voor onze ogen. Er is absoluut geen einde aan de geschiedenis[1] gekomen, zoals de Amerikaanse politicoloog Francis Fukuyama voorspelde in 1992. Fukuyama beweerde in die tijd dat de geschiedenis kan gezien worden als een evolutionair proces en dat liberale democratie de definitieve regeringsvorm is voor alle naties. Wanneer we naar de huidige veranderingen in de wereld kijken, kunnen we hier nog weinig geloof aan hechten. Zoals we gezien hebben is de geschiedenis namelijk eerder cyclisch of seizoensmatig.
Na een aantal theoretische stukken, gaat deze blog kijken hoe de cycli in de geschiedenis zich in de praktijk manifesteren. Vandaag gaan we het hebben over één van de belangrijkste onderwerpen van de laatste weken, hoewel vreemd genoeg grotendeels genegeerd door de Belgische media, met name de oprukkende de-dollarisering.
Bron: Deze afbeelding heb ik gemaakt via het AI-programma Midjourney. Prompts: a dollar sign on fire, shot using a Hasselblad camera, ISO 100, soft light, award - winning photograph, color grading, high - end retouching, advertising photography, fine art, commercial photography --q 2 - Upscaled
De Amerikaanse dollar is de spil van de wereldeconomie[2]. De dollar werd in 1944 in het Bretton Woods-akkoord geïnstalleerd als de wereldreservemunt. Die dollar werd dan weer gedekt door goud. In 1977 stelde Nixon echter een einde aan de gouden standaard, i.e. de inwisselbaarheid van de dollar voor goud. Momenteel wordt de dollar vooral gedekt[3] door de kracht van de Amerikaanse economie en het feit dat olie steeds in dollar wordt verhandeld. Amerikaans politiek commentatrice Monica Crowley[4] geeft daarnaast aan dat het feit dat de dollar de wereldmunt is, een echt privilege is geweest voor de Verenigde Staten. Ze stelt echter dat de VS dat privilege heeft misbruikt door het voeren van een roekeloos fiscaal en monetair beleid (te hoge overheidsuitgaven en grootschalig “bijdrukken van geld”). Dit heeft de waarde van de dollar verlaagd.
Historisch gezien is de dollar lange tijd een veilige haven geweest voor internationale beleggers. 2014 betekende hierin echter een ommekeer[5]. Rusland en China hekelen de Amerikaanse dominantie in het globale financiële systeem en vrezen de mogelijkheid van Washington om hiervan een wapen te maken (e.g. sancties, enz.). Daardoor willen zij dus niet meer vertrouwen op de Amerikaanse dollar voor hun internationale handel en investeringen[6]. Deze trend heet de-dollarisering. De-dollarisering[7] is dus het proces waarbij landen hun afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar als belangrijkste valuta voor internationale transacties verminderen en verschuiven naar het gebruik van andere valuta's, zoals de Chinese yuan of zelfs hun eigen binnenlandse valuta. Dit proces lijkt de laatste weken in een stroomversnelling te zijn gekomen.
Plots lijkt de-dollarisering overal plaats te vinden. Monica Crowley stelt dat we momenteel in een “perfect storm”[8] zitten. Centrale banken hebben vorig jaar op de grootste schaal goud gekocht sinds 1987[9]. Dat is een teken dat landen hun eigen munteenheid liever dekken met goud dan met de Amerikaanse dollar. Daarnaast ziet men dat meer en meer landen hun onderlinge handel in andere munteenheden doen dan de dollar. Hieronder ziet u een grafiek van Chinees-Russische handel in de Chinese yuan en Russische roebel. In 8 maanden tijd is de handel in roebel-yuan 80 maal[10] gestegen. Rusland en Iran zijn dan weer aan het onderhandelen over een nieuwe cryptomunt[11], gedekt door goud.
En ook andere markten beginnen over te schakelen van de dollar naar de yuan, nu China invloedrijker wordt op wereldschaal. Zo hebben het Chinese CNOOC en het Franse TotalEnergies deze week hun eerste LNG-transactie uitgevoerd in yuan[12] – en dus niet met de dollar. Ongeveer 65.000 ton LNG – geïmporteerd van de Verenigde Arabische Emiraten – werd verhandeld. Daarnaast zei de Braziliaanse regering[13] woensdag dat het met China een overeenkomst heeft bereikt om in hun eigen valuta te handelen, waarbij ze de Amerikaanse dollar als intermedium laten vallen.
Bovendien is China actief aan het onderhandelen met Saoedi-Arabië[14] om de oliehandel tussen de landen te laten doorgaan in yuan in plaats van dollar. Monica Crowley[15] zegt dat oliehandel in andere munteenheden dan de dollar een kantelpunt is. Als Saoedi-Arabië in andere munteenheden begint te handelen in olie, kan dit volgens haar voor grote economische problemen zorgen in Amerika, waaronder nog hogere inflatie.
Uiteraard bevinden we ons nog maar aan het begin van de strijd[16] tussen de dollar, de yuan en eventuele andere uitdagers. Dit zien we duidelijk in de volgende grafiek, waaruit blijkt dat de dollar nog steeds het overgrote deel van de internationale reserves uitmaakt.
In de volgende grafiek zien we echter dat de dollar wel degelijk in een dalende trend zit in de internationale reserves[17].
Betekent dit dat de Amerikaanse dollar gedoemd is om te falen? Zeker niet. Het blijft nog steeds één van de meest stabiele en gegeerde munteenheden ter wereld. Toch blijkt de laatste weken dat de dollar meer en meer concurrentie[18] krijgt.
Monica Crowley geeft aan dat de tegenstanders van Amerika onder leiding van China een nieuw economisch blok uitbouwen. Hiermee bedoelt ze de uitbreiding van de BRICS[19], het samenwerkingsverband tussen vijf grote groeilanden: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Zo hebben Saoedi-Arabië, Iran, Algerije, Turkije en Egypte al interesse getoond om lid te worden van de BRICS[20]. China onderhandelde deze maand trouwens een vredesakkoord[21] tussen Iran en Saoedi-Arabië, twee landen die al decennia op gespannen voet leven. De toekomst proberen voorspellen is onwetenschappelijk en ik doe dit dan ook liefst zo weinig mogelijk. Hopen op het beste en ons voorbereiden op het slechtste is het enige wat we kunnen doen. De Franse historica Annie Lacroix-Riz[22] stelt dat het grote gevaar voor Amerika is dat de gehele voormalige gekoloniseerde wereld uit de dollar stapt. Dit zou een enorme schuldencrisis veroorzaken in de Verenigde Staten. Het is hoogstwaarschijnlijk dat de Europese Unie hierin zou meegetrokken worden. De verslechterde economische situatie zou kunnen leiden tot oorlog. Het grote gevaar is dat machten binnen de Verenigde Staten – als reactie op de economische problemen – kunnen beslissen om hun status als wereldreservemunt te verdedigen met militaire middelen en zo een wereldwijde oorlog starten.
Uiteraard moeten we er alles aan doen om dit laatste scenario te voorkomen. Het is aan onze politiekers om onze economie te beschermen tegen deze internationale schokgolven, de gevolgen van de economische problemen voor de bevolking te verzachten en de vrede te bewaren. Een goed begrip van de cycli in de geschiedenis en de huidige context waarin we ons momenteel bevinden lijkt me essentieel om dit tot een goed einde te brengen.
[1] Fukuyama F. (1992). Het einde van de geschiedenis en de laatste mens. Free Press [2] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [3] https://www.foxnews.com/video/6323315259112 [4] https://www.foxnews.com/video/6323315259112 [5] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [6] https://elements.visualcapitalist.com/de-dollarization-more-countries-seek-alternatives-to-the-u-s-dollar/ [7] https://www.drishtiias.com/daily-updates/daily-news-editorials/promoting-de-dollarization [8] https://www.foxnews.com/video/6323315259112 [9] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [10] https://elements.visualcapitalist.com/de-dollarization-more-countries-seek-alternatives-to-the-u-s-dollar/ [11] https://www.centralbanking.com/fintech/crypto-assets/7954223/russia-and-iran-discuss-joint-gold-backed-stablecoin [12] https://www.nasdaq.com/articles/china-completes-first-yuan-settled-lng-trade [13] https://www.straitstimes.com/world/china-brazil-strike-deal-to-ditch-dollar-for-trade [14] https://www.wsj.com/articles/saudi-arabia-considers-accepting-yuan-instead-of-dollars-for-chinese-oil-sales-11647351541 [15] https://www.foxnews.com/video/6323315259112 [16] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [17] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [18] https://twitter.com/grdecter/status/1641179425315360769?s=46&t=ivK-_GZ95YANi0mdVRkdBQ [19] https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/05/25/leidt-brics-tot-een-nieuwe-wereldorde/ [20] https://www.middleeastmonitor.com/20230216-brics-discussing-decision-on-saudi-arabia-iran-memberships-this-year/ [21] https://www.nytimes.com/2023/03/11/us/politics/saudi-arabia-iran-china-biden.html [22] https://twitter.com/semitasalutis/status/1640471294595702784?s=46&t=AGlG_S18DtDWM8SnkW4qlw
Comments