In de vorige blog zijn we tot de conclusie gekomen dat de geschiedenis seizoensmatig of cyclisch is. Maar hoe zien die cycli er dan juist uit?
In the Fourth Turning[1] onderzoeken Strauss en Howe de geschiedenis van de Verenigde Staten gedurende de laatste 5 eeuwen. Uit de wirwar aan gebeurtenissen en ontwikkelingen, ontwarren zij een seizoensmatige cyclus in de geschiedenis. Eén dergelijke seizoensmatige cyclus in de geschiedenis noemen zij een saeculum en komt overeen met de lengte van een lang mensenleven:
- Het huidige saeculum (1946-???) begon na de tweede wereldoorlog met de overwinning van de geallieerden op de asmogendheden. Wanneer de huidige saeculum zal eindigen is uiteraard onzeker.
- Het vorige saeculum (1865-1946) begon na het einde van de Amerikaanse burgeroorlog en eindigde na afloop van de tweede wereldoorlog.
- Het saeculum daarvoor (1794-1865) begon dan weer na afloop van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog met de Britse kolonisator en eindigde na afloop van de Amerikaanse burgeroorlog.
Bron: Strauss W. & Howe N. (1997). The Fourth Turning: an American Prophecy: what the cycles of history tell us about America’s next rendezvous with destiny. Crown Publishing Group (Penguin Random House LLC), New York
En zo gaan de auteurs helemaal terug tot in de late middeleeuwen. Een dergelijk saeculum bestaat volgens hen dan weer uit 4 turnings[2] (of in het Nederlands wendingen), net zoals de seizoenen lente, zomer, herfst en winter. Zij noemen de seizoenen echter de high, awakening, unravelling en crisis. Momenteel zouden we dus in een dergelijke winter- of crisisperiode zitten. Bij andere (bv. Europese en Oost-Aziatische) landen kunnen we gelijkaardige cycli herkennen en deze cycli werden na afloop van wereldoorlog 2 sterk gelijkgeschakeld[3].
Maar deze cycli hebben enkel betrekking op de interne (bv. Amerikaanse) geschiedenis toch? Klopt, maar andere auteurs hebben gelijkaardige cycli teruggevonden op wereldniveau. Zo beschrijft George Modelski de long cycle theory[4]. Deze long cycles, of lange cycli in het Nederlands, duren gemiddeld volgens Modelski tussen de 87 en 122 jaar. Deze lange cycli correleren sterk met de economische Kondratieffgolven of lange conjunctuurgolven[5] (meer hierover in een latere blog). Er hebben al 5 lange cycli plaatsgevonden gedurende de laatste 500 jaar, waarin telkens een supermacht de leiding nam. Zo was er Portugal in de 16e eeuw, Nederland in de 17de eeuw, Groot-Brittannië heeft twee cycli aan de top gestaan met name in de 18de en 19deeeuw en ten slotte de Verenigde Staten sinds wereldoorlog 2.[6] Ondertussen staat China te popelen om de fakkel over te nemen van de Verenigde Staten.
Bron: Forbes[7]
Net zoals bij de fourth turning zijn de lange cycli van Modelski seizoensgebonden[8]. Het eerste seizoen is de fase van wereldwijde macht[9], waarin een supermacht de leiding neemt, weinig tot geen weerstand kent en belangrijke instituties opricht die door de meeste andere landen worden geaccepteerd. Het tweede seizoen is de delegitimatie-fase, waarin het leiderschap van de supermacht al begint uitgedaagd te worden, maar de leidende supermacht staat nog steeds sterk. Het derde seizoen is de fase van deconcentratie, waarin er steeds grotere bedreigingen komen tegen de leidende supermacht en deze steeds grotere inspanningen moet leveren om zijn positie veilig te stellen. Het laatste seizoen is het seizoen van wereldwijde oorlog, waarin door middel van oorlog wordt beslist welke supermacht de nieuwe wereldleider wordt.
Bron: Melissa Y. Rock, The Pennsylvania State University[10]
We hebben dus een interne cyclus (i.e. de saeculum van de fourth turning) en een externe cyclus (i.e. de lange cyclus van Modelski). Toch is het plaatje volgens Ray Dalio[11] niet compleet zonder een derde belangrijke cyclus, namelijk de lange termijn schulden- en kapitaalmarkten cyclus[12]. Gedurende ons volledige leven zijn er nog nooit zo lage rentevoeten geweest als nu en waren er nog nooit zoveel schulden. De situatie is zo ernstig dat zelfs de waarde van geld in twijfel wordt getrokken. Het is zonder twijfel een situatie die we nog niet zagen gedurende ons leven. Maar je raadt het waarschijnlijk al? Gelijkaardige omstandigheden hebben wel al verschillende malen plaatsgevonden in de geschiedenis.
Belangrijk is vooreerst te weten dat er drie types geld[13] zijn. Ten eerste is er hard geld (bijvoorbeeld muntstukken van edelmetaal), ten tweede is er papieren geld (wat eigenlijk een claim is op edelmetaal) en ten derde is er fiat geld. Naarmate de lange termijn schulden cyclus vordert wordt meestal van type één naar type twee en uiteindelijk naar type drie overgegaan. Bij fiat geld kan de overheid onbeperkt geld en kredieten creëren. Dit werkt zolang de mensen vertrouwen hebben in de valuta. Daarna begint het systeem te falen en is er een nood aan een monetaire reset.
Bron: Ray Dalio (2020) Chapter 5: The Big Cycles of the United States and the Dollar, Part 1. Linkedin[14]
Een lange termijn schulden cyclus[15] duurt volgens Ray Dalio meestal tussen de 50 en 75 jaar. De huidige cyclus werd ontworpen tijdens het Bretton Woods-akkoord in 1944 en begon in 1945 wanneer Amerika wereldoorlog 2 won en de dollar de wereldreservemunt werd. Eenvoudig uitgelegd kan een centrale bank de economie stimuleren door geld bij te drukken. De langetermijn schulden cyclus is afhankelijk van de hoeveelheid stimulus die de centrale bank over heeft. De cyclus start nadat de vorige overtollige schulden werden geherstructureerd en centrale banken een volle “fles”[16] stimulus hebben. De cyclus eindigt wanneer de schulden hoog zijn en de centrale bank geen stimulus meer over heeft. Gedurende de geschiedenis hebben centrale banken altijd extra geld gecreëerd om de economie te ondersteunen, waardoor hun eigen munt werd verzwakt er uiteindelijk inflatie ontstond. Dit gebeurt meestal wanneer de schulden hoog zijn, rentevoeten niet meer kunnen verlaagd worden en het bijdrukken van geld de prijs van financiële assets (bv. aandelen) sterker verhoogd dan dat het de eigenlijke economische activiteit verhoogd. Mensen kunnen in dat geval wegvluchten naar andere koopkrachtreserves. Eenmaal het geld niet meer wordt gezien als een goede koopkrachtreserve, komt de lange schuldencyclus tot een einde en moet er een herstructurering van het monetaire systeem gebeuren. De abrupte delen van deze herstructureringen – de periodes van schulden en valutacrisis – vinden volgens Dalio vaak plaats in een korte tijdsperiode, met name een aantal maanden tot 3 jaren. Toch kunnen de domino-effecten hiervan lang nazinderen, bijvoorbeeld wanneer een valuta ophoudt de reservemunt te zijn. De staten/regio’s die momenteel de wereldreservemunten hebben – de Verenigde Staten, de Eurozone en Japan - komen de laatste jaren dichter en dichter bij deze fase van inkrimping/herstructurering[17] van hun monetair systeem.
Conclusie: Waarom zitten we nu in een moeilijke periode? In alle drie de cycli die we hierboven bespraken – met name de interne orde cyclus (i.e. fourth turning), de externe orde cyclus (i.e. lange cyclus van Modelski) en de lange termijn schulden cyclus[18] (i.e. Dalio) – zien we dat het Westen in een neerwaartse trend is beland. Dit klinkt misschien allemaal een beetje negatief. Toch is het belangrijk dat we ons hiervan bewust zijn, zodat wij – en vooral onze leiders – maatregelen kunnen nemen om de gevolgen hiervan te beperken. Bovendien is het hun verantwoordelijkheid om lessen te trekken uit het verleden en niet dezelfde fouten te maken als toen, zodat we niet belanden in een wereldoorlog tussen nucleaire machten, een slepende burgeroorlog of onder de knoet worden geplaatst door een totalitair regime.
[1] https://www.penguinrandomhouse.ca/books/174648/the-fourth-turning-by-william-strauss/9780767900461 [2] https://www.penguinrandomhouse.ca/books/174648/the-fourth-turning-by-william-strauss/9780767900461 [3] https://www.penguinrandomhouse.ca/books/174648/the-fourth-turning-by-william-strauss/9780767900461 [4] https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-349-09151-5 [5] https://www.peterharrington.co.uk/the-long-wave-cycle-146584.html [6] https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-349-09151-5 [7] https://imageio.forbes.com/dam/imageserve/59b94d5831358e542c0244c1/0x0.png?cropX1=-1&cropY1=-1&cropX2=-1&cropY2=-1&quality=75&fit=&background=000000&uri=stratfor%2Ffiles%2F2017%2F09%2Fthe-long-cycle-1200x738.jpg [8] https://www.e-education.psu.edu/geog128/node/646 [9] https://intwop.com/2021/07/05/the-cycle-of-the-world-leadership/ [10] https://www.e-education.psu.edu/geog128/node/646 [11] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272 [12] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272 [13] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272 [14] https://www.linkedin.com/pulse/chapter-4-big-cycle-united-states-dollar-part-1-ray-dalio [15] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272 [16] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272 [17] https://www.linkedin.com/pulse/changing-world-order-approaching-stage-6-war-ray-dalio [18] https://www.simonandschuster.com/books/Principles-for-Dealing-with-the-Changing-World-Order/Ray-Dalio/Principles/9781982160272
Comentários